Czynniki pozageniczne

Pod pojęciem ?czynniki pozagenetyczne” należy rozumieć wszystkie elementy środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, które działając na żywy organizm wywołują jedynie niedziedziczące się zmiany jego fenotypu. Taka definicja wyklucza czynniki mutageniczne, które mogą wywoływać niedziedziczącą się zmianę fenotypu, np. chorobę popromienną, ale równocześnie mogą spowodować zmianę w strukturze genu lub chromosomu, która ujawni się w fenotypie pokolenia potomnego, a więc dziedziczy się. Czynniki środowiska wewnętrznego to: wiek, płeć oraz wielkość i masa osobnika, jego fizjologiczny stan, np. dojrzewanie płciowe, ruja, ciąża, laktacja, okres zasuszenia i inne. Środowisko zewnętrzne tworzą czynniki klimatyczne i glebowe, zasoby paszowe, mikroklimat pomieszczeń inwentarskich i opieka hodowcy; działają one na organizm bezpośrednio z różną siłą. Warunkiem, istnienia i rozmnażania się organizmów jest pozostawanie w równowadze ze środowiskiem. W jednej ze swych prac Dobzhansky pisał: ?Nie ma organizmu bez genotypu, a żaden genotyp nie może istnieć poza przestrzenno-czasową ciągłością, czyli środowiskiem”. Zależność ta jest wyrazem wzajemnych wpływów organizmu i środowiska.