Censki

Wzorem Czechowa Ceński unikał bezpośrednich wypowiedzi, skrywając ładunek filozoficzny utworu w ?podtekście”. Obiektywne fakty i wydarzenia, czasem nawet drobne szczegóły przybierają uogólniające, symboliczne znaczenie. Przewijający się przez całą Topiel motyw budzącego trwogę bagna symbolizuje ślepe żywioły panujące nad człowiekiem. Ważną rolę w ujawnianiu intencji ideowych utworu odgrywało jego ogólne zabarwienie emocjonalne. Ceński chętnie uciekał się do nastrojowej prozy lirycznej, często rozrzutnie ozdobionej obrazami poetyckimi. ?Kocham ekwilibrystykę nastrojów, łunę metafor, skoki przez przeszkody codzienności. Nie znoszę prostoty…”. Hojną ręką wprowadzał środki typowe dla poetyki modernistycznej: zaimki nieokreślone i formy bezosobowe, inwersje i nieoczekiwane, zaskakujące skojarzenia. Ożywiał przedmioty martwe i zjawiska przyrody. Żywioł subiektywny przepoił również obrazy przyrody. Pisarz zerwał z kanonami poetyki przyjętej przez sztukę realistyczną, która ?raz na zawsze” odkryła ?biały śnieg i czarną krowę”, i sięgnął do doświadczeń impresjonistów. W jego pejzażu przeważa subiektywne odczucie zjawiska. Zwracał baczną uwagę na światłocień i zmianę barwy pod wpływem refleksów świetlnych. W zasadzie Ceński kładł obok siebie plamy czystych kolorów, które łączyły się we wrażeniu bohatera.